Pomagalski en Montaz: vrienden, verzetshelden en liftbouwers

Jean Pomagalski, een Poolse immigrant in Frankrijk, werd in 1936 gevraagd om de eerste skilift te bouwen in Alpe d'Huez. Daarvóór was er al wel wat wintersport toerisme in Alpe d'Huez, maar dat was kleinschaliger: er was sinds 1928 een berghut van de Franse ANWB, maar de tocht naar Alpe d'Huez toe was lastig. Toeristen moesten per ezel van het treinstation van Bourg d'Oisans in het dal naar de hellingen - pistes kan je het nog niet noemen - van Alpe d'Huez.

In 1936 werd de toch per ezel verleden tijd, want toen werd de inmiddels legendarische, 21 bochten tellende weg, vanuit het dal naar Alpe d'Huez gebouwd. Legendarisch vanwege de vele etappes van de Tour de France, die eindigen aan de top van deze steile klim. Ook in 2006 is er weer een etappe die hier eindigt.

De lift (foto's hieronder) werd gebouwd op de helling van de Eclose. Ook nu nog is er een sleeplift die deze naam draagt, in het dorp aan de rode piste die naar het lagergelegen Huez afdaalt (1500m).

Deze lift markeert het begin van het bedrijf Pomagalski S.A., beter bekend als Poma, dat inmiddels al meer dan 7500 liftinstallaties heeft neergezet in 69 landen. Het was de eerste moderne sleeplift in Frankrijk - niet de eerste sleeplift; in 1933 was er in Megève al een sleeplift neergezet door de Zwitser Constam. Modern aan de sleepliften van Poma was dat de pannetjes in het dalstation van de lift los van de kabel komen. Poma had een patent op deze techniek, en in 1940, 4 jaar later, waren er al 40 sleepliften in Frankrijk.

De lift had uiteraard een liftjongen nodig. De eigenaresse van de lift, Madame Garnier, vroeg een ver familielid, Pierre Montaz, om deze schone taak te vervullen. Door het hieruit voortvloeiende contact tussen Pomagalski en Montaz ontstond er een hechte vriendschap tussen de twee.
In de tweede wereldoorlog zaten ze beiden in het lokale verzet. Zo telde Montaz vanuit zijn berghut op de helling van de Eclose de Duitse soldaten, en noteerde hun rangen.
Tegen het einde van de oorlog, in 1944, vroeg Pomagalski zijn vriend Montaz, toen pas 20 jaar oud, hem te helpen om de Lac Blanc sleeplift, ook in Alpe d'Huez, af te maken, waarvan de bouw al in 1936 was begonnen. Toen begon de passie voor de liften bij hem, en een tweede naam in de Franse liftenindustrie is ontstaan in 1950: Montaz Mautino. Samen met Victor Mautino richtte hij deze firma op.

In 1990 is de naam veranderd in Gimar Montaz Mautino, door een overname. Hoewel minder groot dan Poma, die voor 20% eigenaar is, bestaat de firma nog steeds. Gimar Montaz Mautino legt zich toe op het aanleggen van sleep- en stoeltjesliften die niet ontkoppelbaar zijn; voor grotere toestellen als kabelbanen hoef je bij hen niet te zijn.

Hoewel Pierre Montaz de firma in 1984 heeft verkocht, op 60 jarige leeftijd, is hij nog springlevend. Op een onlangs gehouden beurs voor de wintersport wereld in Grenoble, presenteerde hij zijn boek over de historie van de skiliftenbouwers, Les pionniers du téléski.

De kleindochter van Jean Pomagalski, Julie Pomagalski, is nu een bekendheid in de wintersport wereld. Ze is een succesvol snowboardster, en is in 2004 wereldkampioen geworden van het snowboard klassement.


Bronnen:

• Pistehors
• Poma
• Wikipedia.fr
• Gimar Montaz Mautino
• Alpinwiki van het Alpinforum